Sektor za tarife i tržišta

Opšte informacije

Zadatak Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske je da obezbijedi uslove da se otvori tržište za slobodnu konkurenciju u djelatnostima koje po svojoj prirodi nisu inherentno monopolske, a da u monopolskim djelatnostima obezbijedi ravnopravan pristup svih strana, kvalitet usluge i pravičnu cijenu uz rentabilno poslovanje česnika, te spriječavanje monopolskog ponašanja.

Zakonom o električnoj energiji – prečišćeni tekst („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 8/08) propisano je da Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske priprema, izrađuje i donosi:

• metodologiju i kriterijume za utvrđivanje cijena korišćenja distributivne mreže i cijena snabdijevanja nekvalifikovanih kupaca električnom energijom i metodologije za utvrđivanje naknade za priključenje na distributivnu mrežu,
• tarifni sistem za prodaju električne energije i korišćenje distributivne mreže,
• tarifne stavove za korisnike distributivnih sistema i tarifne stavove za nekvalifikovane kupce,
• strukturu i ukupan iznos naknade za priključenje na distributivnu mrežu,
• podsticaje za proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora, uključujući i otpad, kao i kombinovanu proizvodnju toplotne i električne energije i
• strukturu cijene i ukupnu cijenu električne energije na pragu elektrana i posebno cijena za distribuciju električne energije.

Zakonom o gasu („Službeni Glasnik Republike Srpske“ broj 86/07) propisano je da Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske:

• utvrđuje metodologiju za obračunavanje troškova proizvodnje, transporta, distribucije, skladištenja i snabdijevanja prirodnim gasom,
• utvrđivanje metodologije za obračunavanje troškova priključenja na mrežu,
• donosi tarifni sistem za obračunavanje cijena za korišćenje sistema za proizvodnju, transport, distribuciju, skladištenje prirodnog gasa i tarifni sistem za obračun cijena prirodnog gasa za snabdijevanje tarifnih kupaca,
• daje saglasnosti energetskim subjektima na cijene za snabdijevanja kupaca prirodnim gasom i cijene pristupa i korišćenja transportnog i distributivnog sistema.

Pravni okvir

Pravni okvir za određivanje tarifa je postavljen:

1. Zakonom o električnoj energiji Republike Srpske,
2. Zakonom o gasu,
3. Zakon o nafti i naftnim derivatima,
4. Direktivom EU 2003/54/EC, Direktivom EU 2003/55/EC
5. Atinskim memorandumima od 2002. i 2003. godine
6. Ugovorom o osnivanju energetske zajednice Jugoistočne Evrope iz 2005. godine.

Ciljevi određivanja tarifnih metodologija i tarifa u energetskom sektoru suslijedeći:

• Pravičan i ekonomičan postupak regulacije cijena i utvrđivanje pravične nadoknade regulisanim preduzećima,
• Unapređenje efikasnosti, pouzdanosti i ekonomičnosti rada energetskih sistema,
• Obezbijeđenje sigurnosti snabdjevanja i kvaliteta usluge krajnjim kupcima,
• Stvaranje uslova za razvoj energetskih sistema,
• Uvođenje tržišnih mehanizama i unapređenje konkurentnosti zasnovano na međunarodno prihvaćenim principima ravnopravnog pristupa i nediskriminacije korisnika energetskih mreža prema jasnim i unaprijed poznatim uslovima.

Postupak za izradu tarifa

Postupci koji su vezani za izradu tarifa u energetskom sektoru počinju podnošenjem zahtjeva od strane regulisane kompanije Regulatoru ili na inicijativu Regulatora. Nakon toga Regulator objavljuje obavještenje za javnost o pokretanju tarifnog postupka i načinu na koji zainteresovana lica mogu dobiti potrebne informacije i učestvovati u postupku. Nakon procedure koja je propisana od strane Regulatora u Pravilniku o tarifnoj metodologiji i tarifnom postupku (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 61/05), Pravilniku o metodologiji za utvrđivanje naknade za priključenje na distributivnu mrežu (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 123/08), Pravilniku o tarifnoj metodologiji u sistemu transporta, distribucije, skladištenja i snabdijevanja prirodnim gasom (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 9/09), (u daljem tekstu: Tarifne metodologije) Poslovniku o radu Regulatora (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 96/04), i Pravilniku o javnim raspravama i rješavanju sporova i žalbi (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 71/05) Regulator donosi odluku. Svaka odluka treba da sadrži dovoljno dokaza i činjenica koje će javnosti omogućiti da razumije razloge za takvu odluku.

Tarifne metodologije definišu proces po kome će se utvrđivati tarife u Republici Srpskoj, tj. osnovne postavke tarifnog sistema: tarifne elemente, kategorije potrošnje i grupe kupaca, način određivanja cijena i tarifnih stavova, te način određivanja naknade za priključenje. Njima se definiše:

• klasifikacija troškova,
• alokacija troškova na tarifne elemente, kategorije potrošnje i grupe kupaca,
• određivanje cijena i tarifnih stavova, te naknade za priključenje na mrežu u skladu sa propisanom tarifnom metodologijom.

Pravilima tarifnog postupka Regulator propisuje osnove postupka za razmatranje zahtjeva i svih drugih podnesaka u vezi tarifa, a koje su neophodne da Regulator ispuni svoje obaveze u skladu sa Zakonom o električnoj energiji, Zakonom o gasu i Poslovnikom o radu Regulatora.

Uz Tarifne metodologije Regulator propisuje i sadržaj i forme zahtjeva za odobrenje tarifa, kao i obrazaca za dostavu podataka i prateće dokumentacije uz zahtjev za odobrenje tarifa.